Na één jaar capaciteitstarief: vooral gezinnen met groot verbruik reduceren verbruikspiek

Vlaamse gezinnen zijn in 2023 wel degelijk aan de slag gegaan met het verlagen van de verbruikspieken van hun elektriciteitsverbruik. Dat leidt netbeheerder Fluvius af uit een analyse van de anonieme digitale meterdata. Fluvius heeft op basis van anonieme meterdata uit de digitale elektriciteitsmeters, een eerste analyse gemaakt van hoe de verbruikspieken bij Vlaamse gezinnen in 2023 zijn geëvolueerd, in vergelijking met een jaar eerder. Zo daalde de gemiddelde maandpiek in Vlaanderen van gemiddeld 4,26 kW naar 4,23 kW.

Gezinnen met een gemiddelde verbruikspiek tussen 3 en 5 kW (454.463 klanten): verbruik 5,1 procent efficiënter

In 2022 zagen we een piek van 3,89 kW bij een gemiddeld Vlaams gezin. In 2023 bedroeg diezelfde effectieve gemiddelde piek 3,86 kW. Vooral de zogenaamde netefficiëntie is hier relevant: dit is de verhouding tussen het effectieve verbruik in kWh en de hoogste piek in kW per klant. Dit percentage leert ons hoe efficiënt de klant het elektriciteitsnet gebruikt.

Voor een gemiddeld gezin spreken we in 2023 van een netefficiëntieverbetering van 5,1 procent. Mogelijke redenen hiervoor zijn bewuste keuzes tijdens avondpiekuren, zoals het vermijden van het gelijktijdig gebruik van elektrische toestellen als een elektrische kookplaat, een droogkast, een vaatwasmachine…).

De lagere piek bezorgt de klant op jaarbasis een besparing op het nettarief van ongeveer 5 tot 10 euro.

Gezinnen met een grote verbruikspiek boven 5 kW (207.529 klanten): verbruik 13,6 procent efficiënter

Deze doelgroep heeft typisch een groter elektriciteitsverbruik (gemiddeld 6.700 kWh) door bijvoorbeeld een elektrische wagen, elektrische verwarming en/of een warmtepomp. Het is deze groep die in de komende jaren steeds groter zal worden en dus meer impact zal hebben op het elektriciteitsnet. Het laden van elektrische wagens kan bij hen bijvoorbeeld zonder comfortverlies gebeuren door dit voldoende gespreid te doen. Deze gebruikers kunnen hier door het capaciteitstarief dan financieel voordeel doen. ​​ ​In deze groep zien we dan ook een opmerkelijke verlaging van de piek tussen 2022 en 2023 (van 6,63 kW naar 6,11 kW), en een grote netefficiëntieverbetering van 13,6%. Dit resulteert in een besparing op het nettarief van ongeveer 20 tot 40 euro op jaarbasis. Klanten met een elektrische wagen realiseerden een daling van de piek met gemiddeld 1,5 kW – wat een jaarlijkse besparing van ongeveer 60 euro opleverde.

Klanten met verbruikspiek onder de 3kW (254.372 klanten): geen eenduidig beeld

In deze groep is het moeilijk vandaag een eenduidig beeld te krijgen. Het gaat dan ook over een zeer diverse groep gaande van klanten die koken op gas, tot mensen met een tweede verblijf die sommige maanden niet aanwezig zijn. ​Het merendeel van de klanten met een piek onder de 3 kW in 2022 heeft in 2023 zowel een lichte stijging van de piek als van het verbruik genoteerd met grote verschillen op maandbasis. Deze groep zal naar verwachting echter kleiner worden naarmate elektrificatie toeneemt voor transport en verwarming.

Vlaams distributienet wordt globaal 8,3 procent efficiënter gebruikt

Als we alle beschikbare anonieme digitale meterdata uit 1 miljoen digitale meters van de Vlaamse gezinnen voor 2022 en 2023 met elkaar vergelijken, krijgen we ook een beeld over de totale impact van al die gezinnen op het Vlaamse elektriciteitsnet. Die cijfers tonen aan dat alle gezinnen samen het net in 2023 in totaal 8,3 % efficiënter gebruikten dan in 2022.

Dit effect is belangrijk omdat een efficiënter netgebruik extra investeringen in elektriciteitskabels en –cabines in het volgende decennium kan helpen beperken, wat de maatschappelijke kosten drukt. Het is dit principe dat door de Vlaamse energieregulator VREG werd opgenomen in het capaciteitstarief dat in 2023 werd ingevoerd.

Capaciteitstarief: te vroeg voor een evaluatie

Het is volgens Fluvius echter nog te vroeg om het succes of de impact van het capaciteitstarief nu al aan deze eerste analyse af te meten. “Het nieuwe tarief moet vooral op langere termijn – bij steeds meer grootverbruikers van elektriciteit door warmtepompen en elektrische wagens – zijn nut gaan bewijzen. De resultaten over het piekverbruik in 2023 mogen dan ook niet eenduidig aan een ‘capaciteitstariefeffect’ worden gelinkt. Er zijn meerdere factoren die een impact hebben op de verschuivingen qua piekverbruik: temperatuurswisselingen, het stijgend aantal zonnepanelen en de lagere elektriciteitsprijs in vergelijking met een jaar eerder. ​ ​Wanneer we die externe factoren uit de resultaten filteren, kunnen we voor dit eerste jaar alsnog 3,9 procent aan gewonnen netefficiëntie rechtstreeks aan het capaciteitstarief toeschrijven.”

Fluvius zal de verbruikspieken uit de anonieme digitale meterdata ook in de komende jaren blijven opvolgen. Daarnaast spelen we ook een actieve rol in verder onderzoek naar mogelijkheden om het elektriciteitsnet zo efficiënt mogelijk te gebruiken.

[cta_box center]