De energieprijzen in België: wat kan je doen bij een forse prijsstijging?

Nog niet zo lang geleden werden we geconfronteerd met ongezien hoge energieprijzen. Tijdens het economisch herstel na de coronacrisis in 2020 stond de energiemarkt onder grote druk, met een nooit eerder geziene inflatie tot gevolg. Mijnenergie.be blikt terug op de toestand in 2022 om uit te leggen welke impact een forse stijging van de energieprijzen in België kan hebben op je portemonnee.

Stijging van de energieprijzen tijdens de crisis in 2022

De evolutie van de elektriciteitsprijs en de gasprijs heeft soms wat weg van een rollercoaster. Angstwekkende hoogtes en duizelingwekkende laagtes wisselen elkaar af, met kleine schommelingen tussenin. Tussen april en september 2020 kenden de energieprijzen in België een sterke daling. De prijzen voor elektriciteit en (vooral) aardgas hadden een dieptepunt bereikt. De oorzaken? De coronacrisis, maar ook de zachte winter twee jaar op rij, in combinatie met veel zon en veel wind.

Eind 2020 begonnen de gasprijzen opnieuw geleidelijk te stijgen, op de voet gevolgd door de elektriciteitsprijzen. Begin 2021 zag de situatie op onze bankrekening er dus heel wat minder rooskleurig uit. In maart 2022 bereikten de energieprijzen zelfs een absoluut hoogtepunt.

De historische prijsstijgingen van 2022 waren te wijten aan diverse factoren. Denk maar aan de prijsstijging op de groothandelsmarkten, als gevolg van de economische heropleving na de lockdowns. De commerciële leveranciers konden niet anders dan de stijging van de energieprijzen door te rekenen aan hun klanten.

Verder waren er de lage aardgasreserves in Europa. Die gingen van 75% in oktober 2021 naar 63% eind december 2021. Volgens de routekaart van 8 maart 2022 van de Europese Commissie bedroeg het opslagniveau 30%. Die daling van de aardgasreserves was te wijten aan de grote vraag door het economische herstel na de coronacrisis en de vroege koudegolf begin 2022. Door de oorlog in Oekraïne en de daarop volgende economische sancties tegen Rusland werd de crisis nog erger, en was de Europese Unie genoodzaakt nieuwe partners te zoeken voor haar gasvoorziening.

Hieronder bekijken we in detail de evolutie van de gas- en de elektriciteitsprijzen tijdens de crisis. Ook zoomen we in op de maatregelen die de regering en de CREG destijds hebben genomen om de bittere pil te verzachten.

Gasprijs: gemiddeld € 1.196 meer per jaar

Tussen mei 2021 en mei 2022 stegen de aardgasprijzen in België gemiddeld met 98,42%*. De gemiddelde jaarlijkse gasfactuur van de Belgen steeg van € 1.215,28 naar € 2.411,36. In de drie Gewesten steeg de gemiddelde jaarfactuur voor gas als volgt:

• In Vlaanderen: een stijging met 112%, van € 1.093,89 naar € 2.321,08.
• In Wallonië: een stijging met 85%, van € 1.366,28 naar € 2.524,86.
• In Brussel: een stijging met 101,4%, van € 1.185,67 naar € 2.388,13.

Om die historische stijging van de energieprijzen te drukken, besliste de Belgische overheid om vanaf april 2022 de btw op gas te verlagen tot 6%. Een aanvankelijk tijdelijke maatregel, die er een blijvende werd.

Bovendien paste de CREG zijn standaardverbruiksprofiel voor particulieren aan. Sinds 1 april 2022 is het gemiddelde jaarverbruik van aardgas in de berekeningen van de regulator 17.000 kWh in plaats van 23.600 kWh voor een gezin van 4 personen. De gegevens hierboven houden rekening met die wijziging.

Verder bereikten de Europese instanties op 19 mei 2022 een akkoord om de gasvoorraden van de lidstaten aan te vullen: tot minstens 80% tegen november 2022 en zelfs tot 90% in de jaren erna. De landen die niet over voldoende opslagcapaciteit beschikken, moeten er volgens het akkoord voor zorgen dat 15% van hun jaarlijkse bevoorrading opgeslagen wordt in een andere lidstaat.

Tot slot, ging de Europese Unie door de oorlog in Oekraïne op zoek naar nieuwe partners voor de aanlevering van gas om niet meer zo sterk van Rusland af te hangen.

Elektriciteitsprijs: gemiddeld € 495 meer per jaar

In vergelijking met de gasprijs, was de stijging van de elektriciteitsprijs minder fors. Belgische gezinnen zagen hun gemiddelde jaarfactuur voor elektriciteit met 54%* stijgen. Tussen mei 2021 en mei 2022 ging ze van € 917,39 naar € 1.412,49. In de drie Gewesten steeg de gemiddelde jaarfactuur voor gas als volgt:

• In Vlaanderen: een stijging met € 444,43, van € 939,01 naar € 1.383,44.
• In Brussel: een stijging met 521,92, van € 827,54 naar € 1.349,46.
• In Wallonië: een stijging met € 518,95, van € 985,63 naar € 1.504,58.

Net zoals voor aardgas verlaagde de overheid vanaf 1 maart 2022 de btw op elektriciteit naar 6% in plaats van 21% om de inflatie tegen te gaan. De aanvankelijk tijdelijke maatregel werd er een blijvende.

Evolutie van de elektriciteitsprijs in de toekomst?

Wat elektriciteit betreft, wint hernieuwbare energie alsmaar meer terrein. Aangezien de opbrengst daarvan afhangt van de weersomstandigheden, is het moeilijk om een nauwkeurige inschatting te maken van de evolutie van de elektriciteitsprijs in de toekomst. Bovendien zal het dossier van de kernuitstap op lange termijn zeker invloed hebben op de elektriciteitsprijzen.

Stijging van de energieprijzen? Vergelijk en verander van contract!

Of er een prijsstijging komt of niet, kan niemand met zekerheid zeggen. Wel doe je er goed aan om regelmatig de tarieven voor gas en elektriciteit te vergelijken. Gelukkig is het vandaag kinderspel om de prijzen te vergelijken en van contract te veranderen.

• Gebruik de CREG Scan: dit is de tool van de federale regulator waarmee je kan nagaan of je contract al dan niet duurder is dan het marktgemiddelde.
• Gebruik een prijsvergelijker zoals Mijnenergie.be: zo vind je een voordeliger contract, dat je onmiddellijk online kan aanvragen. Ons vergelijkingsinstrument houdt rekening met de promoties van de verschillende energieleveranciers.
• Vergelijk je tarieven minstens één keer per jaar: je kan om het even wanneer van contract veranderen, zonder verbrekingsvergoeding, en dat ongeacht de oorspronkelijke looptijd van het contract.

*Volgens de volgende hypothesen, bepaald door de CREG:

• Gas: gemiddeld verbruik van 23.260 kWh per jaar tot 31 maart 2022, daarna 17.000 kWh per jaar (residentieel – klanttype T2)
• Elektriciteit: gemiddeld verbruik van 3.500 kWh per jaar (residentieel – klanttype Dc), enkelvoudig tarief