Afschaffing uitgebreid sociaal tarief bij verhoogde tegemoetkoming

Vanaf 1 juli 2023 is het afgelopen met het uitgebreid sociaal tarief. Honderdduizenden consumenten zullen dan een publiek tarief moeten kiezen in een energiemarkt waar het goedkoopste contract op jaarbasis € 590 meer bedraagt dan dat aan het sociaal tarief. En met een prijsverschil van wel € 600 tussen het aanbod van de duurste en de voordeligste leverancier, zal het zaak zijn om de juiste keuze te maken. Dé oplossing om niet te veel te betalen? Vergelijken!

Het uitgebreid sociaal tarief voor wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming (RVT-statuut) vervalt vanaf 30 juni 2023. Het was één van de voornaamste maatregelen die soelaas moesten bieden voor de recordstijging van de energieprijzen in 2021 en 2022. Door de uitbreiding van het sociaal tarief konden ongeveer 300.000 gasverbruikers en 500.000 elektriciteitsverbruikers tijdens de energiecrisis geholpen worden.

Sociaal tarief verhoogde tegemoetkoming: een crisismaatregel…

De maatregel, die begin 2021 werd genomen in het kader van de coronacrisis, werd meermaals verlengd. Dankzij het uitgebreid sociaal tarief voor mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming, hoefden gezinnen met een beperkt inkomen begin 2023 ‘maar’ 7,1 % van hun inkomen te spenderen aan elektriciteit en gas, net iets meer dus dan gezinnen met een gemiddeld inkomen (6,9 %), na aftrek van de woonlasten.

In onze buurlanden zag de situatie er minder rooskleurig uit: gemiddeld gaven de armste gezinnen in Nederland 16% van hun inkomen uit aan energie, in Frankrijk 22%, in Duitsland 24% en in het Verenigd Koninkrijk zelfs 36%.

…maar dan wel een tijdelijke

Zoals eerder aangehaald, wordt het uitgebreid sociaal tarief voor personen met een verhoogde tegemoetkoming op 1 juli 2023 afgeschaft. Dat wil niet zeggen dat al wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming zijn recht op het uitgebreid sociaal tarief op dat moment verliest. Wel is het zo dat het RVT-statuut vanaf dan niet langer een afdoende voorwaarde zal zijn om er aanspraak op te maken. Als je van energieleverancier zou willen veranderen en je zeker wilt zijn dat je nieuwe contract begint te lopen vanaf 1 juli, sluit je het best af vóór 31 mei 2023 aangezien je je oude contract minstens één maand op voorhand moet opzeggen.

Aangezien het sociaal tarief inhoudt dat je de laagste prijs in de markt neertelt voor elektriciteit en gas, moeten burgers die het recht erop verliezen er rekening mee houden dat ze meer zullen moeten betalen; enerzijds voor de energie zelf, anderzijds voor de ermee gepaard gaande kosten, taksen en vaste vergoeding, die met het sociaal tarief zo minimaal mogelijk worden gehouden.

Volgens de geldende regelgeving zijn leveranciers verplicht om personen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming en tijdelijk aanspraak maakten op het uitgebreid sociaal tarief, te doen overschakelen op hun laagste tarieven. Nochtans kan het prijsverschil aanzienlijk zijn. Overigens is het minst dure aanbod vaak een 100% digitaal aanbod, waarbij de klant geen recht heeft op papieren facturen of een telefonisch bereikbare klantendienst.

Einde uitgebreid sociaal tarief verhoogde tegemoetkoming: vergelijking van het marktaanbod

Laten we voor de belangrijkste leveranciers bekijken hoe groot het verschil zou kunnen zijn tussen het goedkoopste contract in mei 2023 en het sociaal tarief voor een gemiddeld gezin (inwoner van Antwerpen).

Onderstaande berekeningen werden uitgevoerd op basis van het door de CREG (federale regulator) aanbevolen verbruik voor een gemiddeld gezin. Het gaat om 3.500 kWh voor elektriciteit (met een enkelvoudige meter) en 17.000 kWh voor gas. Aangezien het sociaal tarief berekend is voor het lopende kwartaal en niet in functie van toekomstige waarden, deden we onze berekeningen op basis van de laatst gekende waarden voor elk van de contracten (CREG-methode).

In de simulatie werd uitgegaan van het goedkoopste aanbod per leverancier, meestal een 100% digitaal aanbod, waarbij de klant geen recht heeft op papieren facturen of een telefonische klantendienst. Niettegenstaande, zou een leverancier ook een ander dan het hier afgebeelde contract kunnen aanbieden aan personen met een verhoogde tegemoetkoming die vanaf 1 juli geen aanspraak meer maken op het uitgebreid sociaal tarief.

In mei 2023 zou een jaarlijkse factuur aan een sociaal tarief van zowat € 1.771 eerder oplopen tot een bedrag van € 2.362 bij de minst dure leverancier (uitgezonderd promoties). Dat is dus € 590 meer per jaar, oftewel een contract dat 33% duurder is dan een contract aan het sociaal tarief. Bovendien gaat het om een online-aanbod, waarbij de klant niet de keuze heeft papieren facturen te ontvangen of de klantendienst per telefoon te contacteren. Volgens ons onderzoek biedt de duurste leverancier zelfs een contract aan dat geraamd wordt op € 2.962. In dat geval betaal je dus 67% meer dan met het sociaal tarief.

Een niet te verwaarlozen extra kost is de vaste vergoeding. Het komt neer op een soort abonnementskost die je dient te betalen voor een commercieel gas- of elektriciteitscontract. Deze vergoeding kan ofwel in één keer integraal gefactureerd worden ofwel pro rata in functie van de tijd dat je contract loopt. Vaak wordt de vaste vergoeding na 6 maanden een pro rata vergoeding. Daar waar je met het sociaal tarief helemaal géén vergoeding betaalt, kan deze bij het duurste contract uit de vergeljiking oplopen tot het zesvoudige!

Oplossingen voor getroffen consumenten

Uiteraard hebben we deze vergelijking gemaakt op basis van een standaardverbruik (zie hoger). Iedereen heeft een verschillend verbruikersprofiel en de beste manier om te achterhalen welk contract het best bij je noden en je budget past, is door het marktaanbod te vergelijken met behulp van een gratis dienst als Mijnenergie.be, een door de CREG gecertificeerde prijsvergelijker. Via dit platform kan je trouwens profiteren van eventuele promoties en direct switchen naar een nieuw contract.